2021 - Alman Federal Meclis Secimleri Üzerine
I - Nerden Nereye
"Danimarka Kralliginda birsey cürüyor" Hamlet'in en ünlü cümlelerinden biri. Cok sükür Almanya artık bir imparatorluk degil, ama 2020 sonbaharindan bu yana ortalama bir Alman "Almanya Federal Cumhuriyeti" icin ayni cümleyi kuruyordur büyük ihtimalle.Pandeminin ilk saskinligini Kanzlerin Merkel'in 2015 Mülteci Krizinden yadigar "Biz bunu basaririz" mottosu ve Kuantum Fizigi Doktorali bir kadin olmasinin getirdigi bilimsel yaklasimi ile atlatan Alman kamuoyunu 2020 yilinda alisilandan daha günesli gecen bir yaz karsiladi. Berlin'de ve Dogu'da Asiri Sag ile flörtlesen bir asi karsitligi hareketi baslasa da sosyal kontrata olan güven tazelenmisti.
Ancak en gec sonbaharda okullarin acilmasi, restoranlarin kapanmasi ve sokaga cikma yasaklarinin baslamasi ile birden fazla cephede, Hükümet propagandalarinda bol bol kullanilan yesil, lirik Almanya imgesinin altind cürüyen birseylerin fokurdadigi hizla ortaya cikti.
Ortalama Alman Max Mustermann, öncelikle Dijital Dönüsüm'ün 16 senelik Hristiyan Demokratlar hegemonyasi sirasinda yerinde saydigini interneti olmayan okullarin ve ögretmenlerin, hastalari faks ile Berlin'e bildirmekten pes eden toplum sagligi calisanlarinin ve evine bir türlü baglatamadiklari fiber baglantinin üzerinden ögrenmis oldu.
Ilk dalga sirasinda saglik calisanlarina verilen maas artisi sözlerinin tutulmadigini, bu sözleri veren politikacilarin bazilarinin devletin maske alim kontratlarindan pay kapma pesinde olduklarini, eyalet ve federal politikacilarin karar alirken kendi politik geleceklerini öncelediklerini kis boyunca bol bol deneyimlediler. Ayni eyalet politikacilari Paskalya günlerinde koskaca Kanzlerini bile koseye sikistirip geri adim attirmislardi. Yukardakilerin güc oyunlari artik her aksam Max Mustermann'in oturma odasinda takip edilir oldu.
Artik iyice irkci gruplarla karismaya baslayan "rahatsiz vatandaslar" bir yanda, sistemin sikismisligi öte yanda, baharin sonuna dogru sohbetler sonbahardaki secime yönelmeye basladi. Soru bu secimin nasil bir düsünsel ortami yapilacagiydi.
Bir olasilik pandemiden bogulan Almanlarin eski normali getirecek tecrübelilere oy verecek olmasiydi. Bir diger olasilik da artik iyice ortaya cikan cürümüslüge karsi tepkisel oylar verilecegiydi. 16 sene sonra ilk defa yepyeni üc adayin yarisacak olmasi tahmin edilemezligi daha da arttiriyordu. Gözler partilere ve sececekleri basbakan adaylarina cevrilmisti. Her parti kendi icerisinde dogum sancilari cekerek sectiler adaylarini. Ve üc aday da bahardan bugüne kamuoyu oylamalarinda sirayla birinci oldu, güzel bir orta mesafe kosusu gibi gecen günleri kisaca özetlemek lazim.
II - 2021 Alman Politik 5000 Metre Yarisi
Hristiyan Demokratlar - Armin Laschet
Hristiyan Demokratlar Almanya'nin en karmasik Alman deyimi ile "Halk Partisi". Belki de tek ortak yönleri anti-komünist ve sosyal devlete destek olan bircok farkli klikten olusuyor. Tüm cikar koalisyonlarinda oldugu gibi baglayici liderin gidecegi belli olunca fraksiyonlar arasi büyük bir cekisme oldu.
Ilk olarak Merkel'in basbakan adayi olmanin ilk adimi olan parti baskanligina atadigi Annegret Kramp-Karrenbauer'in bu koalisyonu toparlayamadigi ortaya cikti. Eleme yarisi olarak Armin Laschet , partinin sanayiye en yakin kanadindan gelen ve milliyetcilerin yogun oldugu Dogu Almanya'da cok sevilen Finans Hukukcusu Friedrich Merz'i ancak 3 puan ile gecebildi. Ancak bu Dogu Almanya'da kendisine oy kaybettirecek bir zafer oldu. Armin bu yarista Almanya'nin en büyük nüfuslu eyaletinin ve dolayisiyla parti örgütündeki en büyük grubun basi olmasinin gücünü kullandi. Parti icindeki oy potansiyelini Almanya'ya yansitip yansitamayacagi acik bir soruydu.
Basbakan adayligi yarisi da cok zor gecti bir zamanlarin Entegrasyon Bakani Armin icin. Yine Dogu Almanya parti örgününün destegini alan ve yalnizca parti icinde degil, ülke capinda oy potansiyeli olan baska bir Hristyan Demokrattan zar zor alabildi adayligi. Bavyera'nin kendi bir Hristiyan Demokrat Partisi var ve federal secimlere Alman Hristiyan Demokratlar ile ittifak olarak giriyor. Tam bir Makyevalist olan baskani Markus Söder kendini genc, dinamik ve cevreci bir alternatif olarak sunuyor ve özellikle Pandemi sürecinde cok iyi bir kisisel pazarlama politikasi izledi. Markus Söder son güne kadar basbakan adayligi icin adi önde gecen isimdi ve ancak kendi istegi ile adayligi Laschet'e birakti. Bunu 4 sene sonrasi icin bir yatirim olarak görenler oldu, Laschet'in kaybetmesi Söder'in kendini kurtarici olarak satmasini saglayacakti.
Laschet adayligi aldiktan sonra, hic hata yapmadan kendini sadece Merkel'in devami olarak konumlandirmasi yetecekti. Uyuyarak Basbakan olacak yorumlari yapilirken kendi eyaletinde görülmemis bir sel felaketi oldu. Bu felaket Laschet'e asagidaki siyasi intahar fotografini vermdirmesinin yaninda kamuoyunda Iklim Krizi'ni bir anda en önemli konu yapti. Bu da Hristyan demokratlara liderligi kaybettirdi.
Yesiller - Annalena Baerbock
Yesillerin es baskanlar tarafindan yönetilen partilerden biri. Annalena Baerbock ve Robert Habeck tarafindan yönetilen partinin bu ikili tarafindan ortaya atilan stratejisi kendilerini ortanin ortasina yaklastirmak ve Hristiyan Demokratlardan oy calmaktan üzerine kurulmustu.
Dijital bir event ile Baerbock basbakan adayi olarak aciklandiginda medyada tam bir iyimserlik firtinasi koptu. Iste dijital dönüsümü basarmis emansipe bir kadin ve arkasinda finans bakani olacak genc bir erkek! Karsilarinda kendini kimseyle kavga etmeyen tatli amca olarak konumlandiran Lachet olunca kamuoyu oylamalari ilk defa Yesil bir basbakan gösteriyordu.
Ancak Berlin basinindan anladigim kadariyla sanayi ile ic ice olmadigi icin büyük bir parasi ve dolayisiyla insan kaynagi olmayan parti bu ilgi patlamasini hic iyi yönetemedi ve birkac önemli PR hatasi yapti. Önce Baerbock'un CV'sinde sisirmeler yaptigi ortaya cikti. Sonra bircok politikacinin iyi ihtimalle doktorasini kötü ihtimalle kariyerini bitirmis ünlü bir intahal avcisi Baerbock'un son dakikada bir ghostwritera yazdirip altina imza attigi kitabina dadandi ve aradigini buldu.
Hristiyan Demokrat Politik Makinesi'nin önemli aparatlarindan bulvar gazetesi Bild kan kokusu almis köpekbaligi gibi bu konunun üstüne gitti. Diger politikacilar karisinda kendini dürüst ve yeni bir yüz olarak konumlandirmis Yesiller'in baskani da YALANCI idi.
Bir kez karalama dalgasinin üstüne cikan Bild dirmadi ve bu sefer de Yesillerin ilk elle tutulur politika önerisini dönüp dolastirip sadece Baerbock'un üstünde kalan bir camura dönüstürdü. Nasil mi?
2021 Nisaninda Alman Anayasa Mahkemesi Alman Hükümetini mahkum etmisti: "Cikardiginiz Iklim Paketi yeterince siki degil ve bu da vatandaslarin Anayasal onurlu yasama hakkina tecavüz ediyor. Bu yasayi düzeltin!" diyen mahkemeyi dinleyen hükümet ilk olarak karbon fiyatini kadameli olarak arttirmayi meclisten gecirdi. Irkci AfD partisi disinda tüm partilerin destekledigi bu yasanin bilimel bir sonucu vardi: "Benzin pahalilasacak." Yesiller Baska bir PR yanlisi olarak bunu "Hükümete gelince benzin fiyatini arttiracagiz" diye ortaya attilar. Bild gazetesi bunu "Yesiller gelince arbaya binemeyeceksiniz!" diyerek kara propagandaya dönüstürdü. Tüm partilerin kabul ettigi, kendi cikarmadiklari eski bir yasadan yara almak Yesiller'in belki de gercekten rakiplerinin dedikleri gibi iktidar icin deneyimsiz olduklarinin bir ibaresiydi.
Su an anketlerde 3. parti olsalar da koalisyonda ikinci parti olacaklari garanti. Bunu kullanarak finans ve enerji bakanliklarini alarak Iklim Krizi öncesi son cikista direksiyon basina gecmek istiyorlar. Ancak iklimsel dönüsümün Basbakanliktan koordine edilmesi gereken cok yönlü bir sorun oldugu gercegi de bir kösede duruyor. Umarim 10 sene sonra bu yaziyi okudugumda iklim krizinin felakete dönüsmesinde bir ghostwriterin, bir intihal avcisinin ve Bild gazetesinin etkili oldugunu okumam.
Sosyal Demokratlar - Olaf Scholz
Hristiyan Demokratlarin yasadigi ic catismalari 2020 yilinda yasayan SPD'de iki göreceli daha solcu iki es baskan görevde. Sokaktan gecen 10 Alman'a sorsaniz 1'inin ancak bir es baskanin adini bilecegini düsünüyorum. 2020'de yapilan oylamalarda SPD'nin oylari %15'in altina düsmüs, bir zamanlarin büyük Halk Partisinin artik Irkci AfD ile ayni oy oraninda kücük bir parti oldugu konusuluyordu.
Corona Krizi sirasinda Finans Bakani olan ve günün sonunda kriz sirasinda issizligi ve ekonomik kücülmeyi engelleyen Olaf Scholz'in Basbakan adayi olmasi bile bu oy oranlarini cok yükseltmemisti. Ancak yukarida anlattigim gibi iki diger adayin hata yapma yarisina girmesi ve eski normalden gelen bir isim olmasi sonucu oylari yavas yavas artti ve SPD'nin adayi Scholz son düzlüge Laschet'in bir iki puan önünde giriyor.
Ancak onun da isi kolay degil. Önünde iki büyük sorun duruyor. Birisi Hamburg Basbakani oldugu dönemde vergi kaciran bir bankanin kacirdigi paraya el konulmasini engelledigi yönündeki iddalar. Bu nedenle Hristiyan Demokratlara yakin savcilar secime günler kala bir kac kere onu ifadeye cagirdilar ve Bild'e malzeme verdiler.
Bir diger sorun da Alman tarihinin en büyük finansal dolandiriciligi olan Wirecard sirketinin batisinin Olaf Scholz'un finans bakanligi döneminde ve dolayisiyla gözlerinin önüne olmus olmasi.
Hristiyan Demokratlarin son yol olarak 1950'lerden kalan "Kizil Corap" kampanyasina basladi. Rakiperinin Olaf Scholz'un Yesiller ve Sol Parti ile Almanya'yi sosyalist bir devrim yapacagi yalanina kalmis olmalari son metrelerde hala liderligin Scholzda oldugunun bir göstergesi. Bakalim finis nasil olacak?
Televizyon Hakemi Finisi
Öncelikle yarin aksam secim sonuclarina bakip kazanani görebilecegimizi düsünmek yanlis olacak. Hicbir aday büyük bir fark yaramadigi icin uzun süreli ve paralel koalisyon görüsmeleri olacak. 2022'yilina kadar kimin Merkel'in yerine gelecegini bilemeyecegiz.
Almanya'da degisik Koalisyonlar partilerin renklerine göre isimlendiriliyor. Hristiyan Demokratlar Siyah, Sosyal Demokratlar Kirmizi, Yesiller Yesil, Liberal Demokratlar Sari, Sol Parti Kizil renkle adlandiriliyor. Her koalisyonun kendi zorluklari var.
Trafik Lambasi (Sosyal Demokratlar, Liberal Demokratlar, Yesiller)
Liberal Demokrat'lar tarihsel olarak koalisyonun kücük ortagi olup oy potansiyellerinden büyük güce sahip olmaya oynayan bir parti. Son iki koalisyonda bu sanslari olmadiysa bu secimde yine kral yapici olacaklar. Bu koalisyonda önemli olan bakanliklarin dagilimi olacak. Yesillerin ikinci Baskani Habeck ve Liberallerin Baskani Lidner de finans bakanligini hedefliyor. Relatif oy oranlari koalisyon görüsmelerindeki güclerini belirleyecek. Bu koalisyonun en genis toplumsal tabani olmasi olasi.
Sosyal Demokratlarin ilk tercihi bu koalisyon olacak gibi duruyor.
Almanya (Sosyal Demokratlar, Hristiyan Demokratlar, Liberal Demokratlar)
Secimin ana konusu Klima Felaketi olsa da Yesillerin koalisyon disinda kalmasi olasi. Bu koalisyon olasi olsa da statükonun devami demek ve bunu cok isteyen oldugunu sanmiyorum.
Kenya (Sosyal Demokratlar, Hristyan Demokratlar, Yesiller)
Koalisyon ortaklari Sosyal Demokratlari devrimcilikle suclayan Hristiyan Demokratlarin tüm söylediklerini yutmalari gerekecek. Ama bu politikacilarin yapmaya alisik olduklari bir eylem.
Jamaika (Hristiyan Demokratlar, Yesiller, Liberaller)
Eger Hristyan Demokratlar Sosyal Demokratlari gecerse bu opsiyonu zorlayacaktir. Yesil Burjuva Koalisyonu da diyebiliriz.
Kirmizi, Kizil ve Yesiller
Hristiyan Demokratlarin Sosyalist Devrim olarak gördükleri kabuslari bu koalisyon. Almanya'nin belki de kurucu miti olan NATO üyeligine karsiligi ile bilinen Sol Parti'nin hükümete gelebilmesi icin bu görüsünü degistirmesi gerekecek.
Uzmanlara göre en güclü Iklim Krizi ile Mücadele paketini öne süren Sol Parti'nin Yesiller ile birlikte olmasi Iklim Krizi icin iyi olabilir. Ama siyasi dengeler bu koalisyonun karsisinda.
Nereden Takip Edeyim?
https://gfx.sueddeutsche.de/apps/e342301/www/index.html
Ben de asagidaki haritalari güncelleyecegim firsat buldukca:
Comments