Domino
Önce "sanal devlet güvenceli" ev depoziti guvence sirketleri Freddie ve Fannie Mac kurtarildi, daha sonra Lehman Brothers piyasaya yanlis sinyal verilmemek icin kurtarilmadi ve iflas bayragi cekti, sira en buyuk sigorta sirketlerinden biri olan AIG'ye gelince ayni strateji uygulanamadi ve AIG dusuk fiyata kurtarildi. Butun bunlar yuzyilda bir gorulebilecek bir finansal krizin degisik yuzleri.
Bu krizi belki de daha tehlikeli kilan ise son 20 senede bu tarz krizlerin etkilerini azaltmak icin gelistirilmis olan, ve kredi risklerini dagitmaya yarayan yeni finansal enstrümanlarin krizin etkilerini sinirlari olmayan finans dunyasinin en ucsuz bucaksiz koselerine dahi tasima kapasitelerinin olmasi... Kredi karti borclarinizin bile baska borclar ile paketlenip ikincil hatta ucuncul piyasalarda bankalar arasinda el degistirdigi bir finans dunyasinda Amerika'da teker teker devrilmeye baslayan domino taslarinin son yillarda yapisal reformlardan cok yabanci sermaye akisi ile ilerleyen Türkiye ekonomisine yapabilecekleri etkileri, ve devirebilecekleri taslari tartismamiz gerekli.
Biz ne mi yapiyoruz? Artik kimsenin guveninin kalmadigi yargimizi uzerinden siyaset yapmaya devam ediyoruz. Secim havasina simdiden giriliyor. Ekonomilerde devletin yarardan cok zarar getirdigine inanan biri olarak belki de bunu iyi karsilamam gerekli... Ama ne yazik ki biliyorum ki secim zamanlari devletin bu tarz durumlari vahimlestirici eylemlerinin en kolay yapildigi zamanlar olacak.
Comments
bu piyasanin girdigi ekstrem bir durum. simdi bu durumdan cikamiyor. peki bu duruma sokan neydi diye sormak gerekli. bunun cevabi ise su an herkesin gerekli gordugu, ya da secim donemi oldugu icin populer olan devlet mudahelesi. amerika clinton doneminde fannie ve freddie mac adi altinda devlet destegi ile piyasa manipule edildi. dusuk gelirli insanlara baslangicta dusuk, sonra yukselen kredi oranlariyla evler satildi. eger bu kredilerin alicisnin arkasinda devlet olmasaydi bankalar bu insanlara kredi vermeyebilirdi. ve su anda olan, yani bu insanlarin kredileri odeyemeyecek duruma gelmeleri, ve evsiz kalmalari engellenebilirdi.
bu durumda devlet mudahelesi ile rayindan cikarilan piyasayi yine devlet mudahelesi ile kurtarmaya calisirken, bunu piyasaya devlet mudahelelerini savunmak icin kullanmak abesle istigal, ve dayanaksiz.